Берен…… Бірлік

Берен…… Бірлік
БЕРЕН – асыл құрыш.
БЕРЖАН – бер + жан – жанын беретін, ештене аямайтын адам деген мағыналы есім.
БЕРКІН – берік, мықты бол сөзінін қысқаша тұлғасы. Біріккен тұлғалы есім — Беркінбай.
БЕРҚАЙЫР – қазақ тілінен алынған бер + араб тілінен алынған кейр – жақсы, қайырымды, тамаша. Бала мейірімді, қайырымды болсын деген тілекпен қойылған.
БЕРНАР – бер + нар – күшті, мықты. Бала күшті, мықты болсын деген тілекпен қойылса керек.
БЕРІК – мықты, бекем, беркін, табанды, тұрақты.
БЕРІКБАЙ – (қараңыз: Мығым)
БЕСБАЙ – балаға Үшбай, Бесбай, Жетібай, Тоғызбай деп есім беру белгілі бір ырыммен байланысты болған.
БИАХМЕТ – қазақ тілінен алынған би – әкім + араб тілінен алынған ахмет — мақтаулы, мақтауға лайық.
БИБАТЫР – қазақ тілінен алынған би + батыр.
БИҒАЛЫМ – қазақ тілінен алынған би – үлкен + араб тілінен алынған ғалым.
БИДАЙБЕК – бала астыққа кенелсін деген тілекпен қойылып отырған.
БИЖАН – билік, үстемдік, әкімдік жүргізуші адам.
БИМАН – би + иран тілінен алынған ман – адам, яғни әкім адам.
БИМАҒАМБЕТ – қазақ тілінен алынған би + араб тілінен алынған Мұхаммед. Құдіретті деген мағына береді. Қысқарған түрлері — Битай, Бимет.
БОДАН – көне түркі тілінен алынған будун — халық, ел.
БОЗАЙ – тіліміздегі боз — көп мағыналы сөз: ақшыл – сарғылт, ашық – қылан түс; құрғақ сор жер; ауыспалы мағына жас өспірім боз бала; жаңа (боз үй, боз киіз). Баланы айға балау негізінде қойылса керек.
БОЗДАҚ – жас жігіт, бозбала. Түрлері — Бозжан, Бозжігіт. Еркелете қысқартып айту түрі — Бозтай.
БОЛАТ – иран тілінен алынған пулад — құрыш. Біріккен тұлғалы есімдер — Болатжан, Болатбек, Болатқан, Болаттай, Жанболат, Бекболат, Тасболат, т. б.
БОЛАТБЕК – иран тілінен алынған пулад — құрыш + бек. Болаттай мықты, берік болсын деп қойылған есім.
БОЛАТЖАН – болаттай берік, мықты адам деген мағына береді.
БОЛАТҚОЖА – мықты қожайын деген мағынаны білдіреді.
БОЛҒАН – кемеліне келіп толған, жетілген, кенелген деген мағынаны білдіретін есім.
БОЛҒАНБАЙ – кемеліне келіп, толып жетілген, кенелген бай адам деген мағыналы есім.
БОЛСЫНБЕК – құрыштай берік, мықты болсын деп қойылған есім.
БОРАН – бала қатулы, батыл ер болсын деген тілекпен қойылған есім.
БОРАНБАЙ – ерте кезде боранды күні туылған балаға осындай ат қоя берген.
БОРАНҒАЗЫ – ызғарлы, қаһарлы жауынгер, әскер деген мағынаны білдіретін есім.
БОТАБАЙ – бала ботаға бай болсын деген тілекпен қойылған есім. Еркелете кысқартып айту тұлғалары — Ботай, Ботан, Боташ.
БОШАЙ – көне түркі тілінен келген бош — тәуелсіз, еркін + бай.
БӨПЕТАЙ – иран тілінен алынған бәбек, бөбек — жас бала, сәби. Еркелете қысқартып айту тұлғасы Бөпей.
БӨЖЕЙ – дана, данышпан.
БӨКЕЙ – батыр, ер, палуан сөзінің өзгерген түрі.
БӨЛЕБАЙ – туыстық атаумен байланысты қойылған есім, шешелері туыс балалар бөле болады.
БӨЛТІРІК – бала батыл, өткір, азулы болсын деп қойылған есім.
БОРІБАЙ – бала бөрі сияқты еш нәрседен жалтармайтын батыл, азулы, күшті бөлсын деп қойылған есім. Түрі – Қасқырбай.
БУРА – бұл есім бала күшті, мықты болсын деген тілекпен қойылса керек. Біріккен тұлғалы есімдер: — Бурабай, Бурақан.
БҰҒЫБАЙ – бұғыға бай болсын деген тілекпен қойылған есім.
БҰЗАУШЫ – (қараңыз: Тана – бай).
БҰҚА – (қараңыз: Танабай).
БҰЛАБАЙ – бұла — еркін, ерке деген ұғымды білдіреді. Синонимі — Еркебай.
БҰЛАҚБАЙ – бұлаққа балап қойылған есім.
БҰЛАНБАЙ – қазақ тілінен алынған бұлан — бұғы тектес аң.
БҰЛДЫБАЙ – дүниеге бай болсын деген тілекпен қойылған есім.
БҰЛҚЫШ – есімнің түбірі бұлқы – жұлқы, жұлқып тарт — ш есім қосымшасы. Қайратты, жігерлі, пысық, еті тірі.
БҰРХАН – араб тілінен — дәлел, айғақ, себеп.
БҰХАРА – араб тілінен алынған бұқара — қара халық, Өзбекстандағы әйгілі қала аты, содан қойылған есім. Біріккен тұлғалы есім — Бұхарбай.
БҮРКІТ – бүркіт сияқты алғыр, қыран, мықты болсын деген тілекпен қойылған есім. Біріккен тұлғалы есімдер — Бүркітбай, Бүркітбек.
БІЖІКЕН – көне алтай тілінен бичик, біжіг — грамота, кітап.
БІЛГІР – көп білетін, білімді, білгіш.
БІЛІМ – оқу, білім.
БИРЖАН — атақты Біржан салдың құрметіне жиі қойылатын есім. Мағынасы — жалғыз, жалқы туған адам.
БІРЛІК – ынтымақтық, бірауыздылык, тұтастық.

© Дереккөзі